Gminy ościenne

Dziadkowice

Niewielka wieś w Ziemi Mielnickiej, wzmiankowana w 1431 roku. Ważna jako siedziba parafii rzymsko-katolickiej, administracyjnie często podlegała innym miejscowościom, na przykład stanowiącej współcześnie jej część wsi Kąty (dawniej niekiedy pisanej też Konty). Obecnie istniejący kościół parafialny wzniesiony został w roku 1802, o skromnych cechach stylowych na pograniczu uproszczonego baroku i klasycyzmu.
W 1867 roku, w ramach spóźnionych represji za bitwę siemiatycką stoczoną 6–7 lutego 1863 roku, i przez wielu historyków uważaną za największą bitwę powstania styczniowego, kościół zamknięto i przekazano we władanie cerkwi prawosławnej. Świątynia, poważnie uszkodzona w trakcie działań wojennych 1915 roku, została zwrócona katolikom po odzyskaniu niepodległości, a następnie odbudowana.
Przez cały wiek XIX Dziadkowice były stacją pocztową na szlaku wiodącym z Bielska do Drohiczyna. W latach 30. XX wieku nowa szosa połączyła je z Siemiatyczami.
Współcześnie siedziba gminy.

Knorydy

Chociaż Knorydy pojawiają w dokumentach pisanych dopiero w 1506 roku, kiedy wymieniane są jako składnik starostwa bielskiego pozostającego w rękach najmożniejszego w tym czasie człowieka w Wielkim Księstwie Litewskim, księcia Michała Glińskiego, to osadnictwo tutaj musiało być znacznie starsze. Sam toponim Knorydy, podobnie jak wiele innych w tej okolicy, jest pochodzenia bałtyjskiego.
Dzisiejsze Knorydy to organizm złożony z właściwej wsi Knorydy oraz śladów trzech istniejących do lat II wojny światowej folwarków. Dwa, Dwór Knorydy Gartkiewiczów i Knorydy Średnie Obuchowiczów, później Piotrowskich, pierwotnie stanowiące jedną całość, znajdowały się na północno-zachodnim skraju wsi. Trzeci Knorydy Podleśne Korsaków, później Putkowskich, w pewnym oddaleniu, na południowy-wschód od wsi. Ten ostatni pojawia się dopiero w połowie XIX wieku, jednak w przeciwieństwie do dwóch pozostałych, jego ślady w przede wszystkim w postaci wspaniałego starodrzewu, w tym pomnikowych dębów, są ciągle dobrze czytelne. Jest to miejsce zdecydowanie warte odwiedzenia.
Wieś jest dość rozległą ulicówką z licznymi jeszcze drewnianymi domami. Wśród łąk na północny-wschód od wsi znajduje się drewniana kapliczka prawosławna pod wezwaniem Ikony Matki Bożej „Radość Wszystkich Strapionych”. Wzniesiono ją ponad źródełkiem, w miejscu gdzie, wedle lokalnych przekazów, objawiła się Matka Boża. Kapliczka ta cieszy się wielkim szacunkiem wśród mieszkańców, i kiedy w 2017 roku została spalona przez wandali, niezwłocznie ją odbudowano.

„Drewnal” Arkadiusza Andrejkowa na jednym z domów w Knorydach

Milejczyce

Miejscowość wzmiankowana już w XV wieku. Magdeburskie prawa miejskie otrzymała w 1513 roku jako miasto należące do królewskich dóbr stołowych ekonomii brzeskiej. Od XVI wieku siedziba parafii rzymskokatolickiej oraz prawosławnej. Miasteczko niegdyś rolniczo-handlowe. W końcu XIX wieku i na początku XX wieku, między innymi ośrodek produkcji kafli piecowych. Zyskały na znaczeniu w końcu XIX wieku dzięki bliskości kolei: stacjom Kleszczele kolei Brzesko-Grajewskiej, oraz Nurzec (dzisiaj Nurzec-Stacja) kolei Siedlce-Bołogoje. Prawa miejskie utraciły w okresie międzywojennym.

Zachowany drewniany kościół parafialny pod wezwaniem świętego Stanisława. Wzniesiony w latach 1740–44 z fundacji Eleonory Czartoryskiej. Posiada barokowe ołtarze z tego samego czasu. Odebrany katolikom w 1866 roku w ramach represji po powstaniu styczniowym, i przekazany na potrzeby cerkwi prawosławnej. Ponownie został przejęty przez katolików w 1917 roku podczas okupacji niemieckiej.

Katolicki kościół prawosławny p.w. św. Stanisława z lat 1740–44

Katolicki kościół parafialny p.w. św. Stanisława w Milejczycach. Widok od południa na kościół i dzwonnicę

W miejscowości także istnieje od XVI wieku parafia prawosławna. Obecnie istniejąca drewniana cerkiew pod wezwaniem świętej Barbary wzniesiona została w 1900 roku według. Na cmentarzu znajduje się drewniana cerkiewka pod wezwaniem świętego Mikołaja wzniesiona tam przed końcem XIX wieku.

Od XVI wieku istniała tutaj społeczność żydowska, jednak podlegała ona kahałowi w Boćkach. W wieku XIX i XX stanowiła ona ponad 40% ogółu mieszkańców. W okresie międzywojennym rezydował tutaj podrabin podporządkowany rabinowi z Bociek. Obecnie istniejąca murowana z czerwonej cegły synagoga wzniesiona została w 1927 roku na miejscu wcześniejszej, drewnianej z 1857 roku. Zachował się także teren po założonym w 1867 roku cmentarzu żydowskim, na którym pozostały znikome fragmenty obramowań grobów i macew. Od czasu pojawienia się kolei Milejczyce stały się letniskiem popularnym wśród żydowskiej ludności Białegostoku.

Pogrzeb rabina Tamaresa w Mikjeczycach 1931. Źródło: portal JewishBialystok.pl

Pogrzeb rabina Tamaresa w Milejczycach w 1931 roku. Źródło: portal JewishBialystok.pl

Murowana synagoga z 1927 roku w Milejczycach.

Murowana synagoga z 1927 roku w MIlejczycach. Fragment ściany południowej z plenerową wystawą starych fotografii poświęconych tutejszym Żydom pochodzących głównie ze zbiorów wywodzącej się z Milejczyc rodziny Ojszpeterów

Kamień upamiętniający zwycięską bitwę 16 pułku ulanów z wojskami bolszewickimi stoczoną pod Milejczycami 20 sierpnia 1920 roku

 

Produkcja tradycyjnych sękaczy w milejczyckiej firmie Junakor

Sękacze z milejczyckiego Junakoru

Pokaniewo

Najstarsze wzmianki o tej miejscowości pochodzą z 1545 roku. Pierwotnie królewszczyzna w Ziemi Mielnickiej województwa podlaskiego, uregulowana podczas pomiary włócznej w 1562 roku. Prawdopodobnie po pomiarze miała układ złożony z odrębnych, położonych w odległości kilkuset metrów od siebie: folwarku i rezydencji. Po zniszczeniach połowy XVII wieku i rezydencja, i folwark rozwijały się już w jednym miejscu, na rozległym placu ograniczonym od północy biegiem Nurczyka i stawów młynnych na nim. Kiedy i w jakich okolicznościach Pokaniewo przeszło w ręce prywatne nie wiadomo. Już przed 1736 rokiem wymieniane jako własność rodowa Kiernożyckich, później Jagielnickich, wreszcie Kurzenieckich. W 1867 roku majątek zasekwestrowano w ramach represji za zaangażowanie się właściciela w powstanie styczniowe. Na krótko przeszedł on w ręce Buckiewiczów, a następnie w 1870 roku nabyła go Altea Fenshaw, ówczesna właścicielka dóbr siemiatyckich. W wieku XX kilkakrotnie zmieniał właścicieli, został też poważnie zdewastowany w 1915 roku podczas działań wojennych.
Pokaniewo jest interesujące ponieważ ciągle jeszcze można oglądać ślady bardzo bogatego programu gospodarczego folwarku. W ostatniej tercji XIX wieku na gospodarstwo folwarczne, prócz młyna wodnego z foluszem i obszernych stawów używanych na gospodarstwo rybne, składały się jeszcze gorzelnia z rektyfikatornią, tkalnia sukna, fabryka fajansu, znaczne gospodarstwo hodowlane, oraz rozległe sady.
W wieku XX gospodarstwo rybne zostało powiększone o ogromny kompleks nowych stawów rybnych położonych w górze biegu Nurczyka, na południe od folwarku. Stawy te dobrze widoczne już w całym swoim zarysie na mapie taktycznej WIG 1:100,000 z 1937 roku po dzień dzisiejszy pozostają największą budowlą hydrotechniczną w szeroko pojętej okolicy. Stawy te obecnie interesujące również jako ostoja ptactwa wodnego.

Pokaniewo i najbliższe sąsiedztwo na rosyjskiej mapie półwiorstowej z początku XX wieku.

Pokaniewo na mapie taktyznej WIG 1:100.000 z 1937 roku. Zwraca uwagę pojawienie się nowych jednostek osadniczych, Pokaniewa–Kolonii i Pokaniewa–Ostrówka, oraz pełny już zarys stawów rybnych, jeszcze w większości nie nawodnionych.